حتما تا کنون اسم “فری لنسر” را شنیده اید، واژه نسبتا جدیدی که امروزه با پیشرفت تکنولوژی و گسترش مشاغل زیاد به گوش میرسد. احتمالا از خودتان پرسیده اید که آیا این یک نوع سمت شغلی است و یا نوعی شغل مجازی؟ برای پاسخ به این سوال و سوالاتی از این قبیل با ما در این مقاله همراه باشید.
سادهترین تعریف فریلنسر (Freelancer) این است که: یک نفر، بدون اینکه به یک سازمان یا کسب و کار و شرکت مشخص متعهد شود، فعالیت حرفهای و تخصصی خود را برای مجموعههای مختلف انجام میدهد و بسته به نیاز و پروژههای در دسترس، کارفرمای خود را تغییر میدهد.
مفهوم فریلنسر یا آزادکار طی دهههای اخیر مطرح شده است.
میتوان گفت که آغاز انقلاب صنعتی دوران شکلگیریِ سازمان به مفهوم مدرن آن بود. همزمان با مطرح شدن مفهوم سازمان، مفهوم شغل هم معنای تازهای پیدا کرد: شغل به معنای مدرن آن پس از انقلاب صنعتی معنا پیدا کرد، به این مفهوم که فرد به همکاری و رابطه بلندمدت با یک سازمان متعهد می شود و علاقمند است شغل و رابطه خود را تا حد امکان حفظ کند.
بحث امنیت شغلی هم تقریباً در همین زمان به صورت جدی مورد توجه قرار گرفت.
یکی از فاکتورهای انتخاب شغل این بود که: در این موقعیت، چقدر امنیت شغلی خواهم داشت؟
در سالهای میانی قرن بیستم و با توسعهی صنعت تبلیغات، چالشهای جدیدی به وجود آمد: با ظهور اینترنت و گسترش وب، فعالیت فریلنسرها هم افزایش یافت. این افزایش چنان جدی و چشمگیر بود که امروزه اصطلاحی به نام Freelancer Economy یا اقتصاد فریلنسرها یا اقتصاد آزادکارها شکل گرفته است.
توسعهی اینترنت و فنآوری اطلاعات، از دو طریق بر توسعهی اقتصاد فریلنسری تاثیر داشته است:
- تکنولوژیهای ارتباطی، فرصت کار از راه دور و ارسال و دریافت پروژهها به صورت غیرحضوری را افزایش داده و از این طریق، ظرفیت انجام کار افزایش یافته است.
- با توسعهی تکنولوژی اطلاعات، دهها فعالیت جدید مانند خدمات امنیت وب، طراحی وب و توسعه اپلیکیشنها، شکل گرفتهاند که در ذات خود، استعداد و پتانسیل زیادی برای کار فریلنسری دارند
البته مانند هر شغل دیگری، فری لنسر بودن معایب و. مزایایی دارد. بخشی معایب و مزایای فری لنسری از یک فری لنسر با سابقه 10 سال کار میخوانیم:
از سال 84 تا همین الان تقریبا فریلنسر بوده ام. کارم را با ترجمه متون و پروژه های دانشجویی از انگلیسی به فارسی و از فارسی به انگلیسی شروع کردم. بعدها دو نفر دیگر هم به من پیوستند و زبان های آلمانی و تورکی استانبولی هم به جمع خدماتمان اضافه شد. مدتی هم تدریس خصوصی زبان انگلیسی کرده ام و هم چنین در اواخر سال 93 به صورت «دورکاری» برای یک سایت علمی «ترجمه اخبار علمی» انجام میدادم. مدتی هم به عنوان «ادیتور» برای متون آیلتس و تافل کار کرده ام.
در طی این ده سالی که فریلنسری کار میکردم متوجه نکاتی شده ام که آن ها را به عنوان قوت و ضعف فریلنسری می نویسم:
– نقطه قوت: برای فریلنسری برنامه منظم و مدون سازمانی نیاز ندارید، فقط یک دستگاه کامپیوتر و توانایی های شماست و هم چنین «هر زمان» که دلتان بخواهد و حوصله اش را داشتید میتوانید کار کنید: به شرط این که در زمان مقرر کار را تحویل بدهید. راحتی کار در این است که به قول بریتانیایی ها Work in Pyjamas انجام می دهید و الزامات محیط کاری در اختیار خودتان است.
– نقطه ضعف: کار دائمی نیست و در رزومه به عنوان سابقه کاری محسوب نمی شود. کارفرماها و مشتریان ترجیح میدهند کارهای فریلنسری را با کمترین هزینه و بالاترین بهره تحویل بگیرند که معمولا برای انجام کار باید مذاکرات طولانی تری با کارفرماها انجام داد.
امنیت شغلی فریلنسری پایین است و مشخص نیست که مشتری قبلی (هر چقدر هم با کیفیت برایش کار کرده باشید) حتما برای انجام کارهای بعدی شما را به شخص دیگری معرفی کند یا دوباره به شما مراجعه کند.
کار شما توسط افراد غیرمتخصص ارزیابی می شود. گاها این ارزیابی ها آزار دهنده اند. مثلا بعد از ترجمه متن، مشتری که خود تجربه ای در زمینه ترجمه نداشته و به ظرافت های امر آگاه نیست، ممکن است (به هر انگیزه ای، از جمله کم کردن مبلغ پیشنهادی) از ترجمه شما ایراد بگیرد. بنابراین مبلغ کار فریلنسری «امید بخش» و «دائمی» نیست و ممکن است بیشتر یا کمتر از میزان توافق شده باشد.
توافق بین فریلنسر و کارفرما یک توافق عمدتا شفاهی است و به ندرت توافق کتبی بین فریلنسر و کارفرما برقرار می شود. از این رو در زمان بروز هر گونه اشکالی در کار، «سند قانون پسند» برای اعاده حق (نه برای فریلنسر و نه برای کارفرما) وجود ندارد.
در آخر «فریلنسری» توسط کارفرمای ایرانی «جدی» گرفته نمی شود. بیشتر کارفرماها ترجیح میدهند «کار را تا حد ممکن» خودشان انجام دهند و وقتی «نتوانستند» آن را به فریلنسر بسپارند. در این مواقع همواره در مورد پرداخت چنین عباراتی می شنوید: «0000 تومان؟ این کار رو که خودم هم می تونستم انجام بدم، نه خیلی زیاد می خواید، تخفیف بدید»