تعریف مدیر
به فردی دارای صلاحیت که توسط سهامداران شرکت برای مدت زمان مشخص جهت اداره و کنترل شرکت انتخاب میشود، مدیر میگویند.
اداره شرکت توسط هیئت مدیره انجام میشود اعضای این هیئت در شرکتهای سهامی از میان سهامداران انتخاب میشوند و در شرکتهای مسئولیت محدود میتوانند خارج از سهامداران هم باشند. مجمع عمومی شرکت که با حضور سهامداران تشکیل میشود، میتواند هر زمان که تشخیص بدهند برخی یا تمام اعضای هیئت مدیره را عزل نماید. عزل شدگان به هیچ وجه نمیتوانند در خصوص عزل خود از شرکت، طلب ضرر و زیان نمایند مگر آنکه شرایط خاصی وجود داشته باشد و یا عزل ایشان با قوانین مطابقت نداشته باشد.
اعضای هیئت مدیره شرکتها
اعضای هیئت مدیره در شرکتها جزو ارکان اساسی شرکت میباشند که شامل مقررات قانون کار اعم از عزل یا استعفا و یا اتمام دوره مدیریتی خویش نمیباشند و قانونا شکایت ایشان قابل رسیدگی نخواهد بود. زیرا رابطه هیئت مدیره با شرکت یک رابطه کارگری و کارفرمایی نیست.
در صورتی که اعضای هیئت مدیره خواستار عزل خود باشند یا مدعی باشند که متحمل خسارت شده اند با مراجعه به دادگستری میتوانند این امر را پیگیری کنند.
در مبحث عزل اعضا، نقصی که وجود دارد این است که مجامع عمومی تنها در خصوص موضوعاتی که در دستور جلسه ذکر شده دارای اختیار و تصمیمگیری میباشند و مدیران شرکتهای سهامی هیچگاه موافق درج موضوع عزل خود در دستور جلسه نیستند.
سهامداران میتوانند به این روش اقدام به رفع این مشکل نمایند:
در صورتی که سهامداران از عملکرد هیئت مدیره رضایت نداشته باشند، مجمع عمومی میتواند ترازنامه و حساب سود و زیان شرکت را تصویب نکند. در این حالت به نوعی رای عدم اعتماد به مدیران داده شده و به همین علت امور شرکت مختل میشود، مدیران مجبور به استعفا میشوند.
بر اساس مواد ۹۵ و ۹۶ لایحه اصلاحی قانون تجارت، تقاضای کتبی یک پنجم از سهامداران برای تشکیل مجمع عمومی جهت عزل مدیران، که در این صورت هیئت مدیره مکلف به دعوت از سهامداران برای جلسه مجمع عمومی عادی به طور فوقالعاده میباشد.
نکات ضروری در ارتباط با مدیران
- اگر یکی از اعضای هیئت مدیره شرکت جزو کارکنان شرکت باشد، عزل وی به موقعیت شغلی و استخدامی آن در شرکت آسیبی وارد نخواهد کرد و میتواند همچنان به کار خود در شرکت ادامه دهد.
- عزل مدیر از مدیریت به هیچ عنوان تعریف عزل وی از شرکت نیست و همچنان فرد میتواند جزوی از سهامداران شرکت باشد.
- اداره شرکت وظیفه مدیران میباشد نه حق آنها، پس مدیران امکان انتقال سمت خود به دیگران را ندارند. انتخاب اولین مدیران شرکت، هنگام تاسیس در صورتجلسهای ذکر میشود و به امضای تمامی سهامداران میرسد.