مفاهیم اصطلاحات گمرکى به کار برده شده در این قانون، طبق تعریفى است که از طرف شوراى همکارى گمرکى به صورت مجموعه براى کشورهاى عضو منتشر شده و یا مى شود مگر این که در بندهاى ذیل یا در سایر مواد این قانون از آن تعریف دیگرى به عمل آمده باشد:

اظهار کالا: بیانیه اى کتبى یا شفاهى است که براساس مقررات این قانون اظهارکننده، رویه گمرکى مورد نظر خود را درباره کالا مشخص مى کند و اطلاعات مورد نیاز براى اجراى مقررات گمرکى را ارائه مى دهد.

اظهارکننده: صاحب کالا یا نماینده قانونى او است که کالا را برابر مقررات این قانون به گمرك اظهار مى کند. در اظهار الکترونیکى صاحب کالا یا نماینده قانونى وى به استناد گواهى رقومى (دیجیتالى) تأیید شده از مراکز مجاز صدور گواهى مذکور به عنوان صاحب کالا یا نماینده قانونى اظهارکننده شناخته مى شود.

اظهارنامه اجمالى: سندى است که به موجب آن شرکت حمل و نقل، فهرست کلى محمولاتى که باید تخلیه و یا بارگیرى شود را هنگام ورود و یا خروج وسیله نقلیه از کشور اعلام مى نماید.

اماکن گمرکى: انبارها، باراندازها، اسکله ها، فرودگاهها، ایستگاههاى راه آهن، محوطه ها و هر محل یا مکانى است که تحت نظارت گمرك است و براى انباشتن و نگهدارى کالاها به منظور انجام تشریفات گمرکى استفاده مى شود. این اماکن میتواند انبارهاى گمرکى، انبارهاى اختصاصى و سردخانه هاى عمومى باشد.

ترخیص: خروج کالا از اماکن گمرکى پس از انجام تشریفات گمرکى مربوط است.

ترخیصیه: سندى است که به موجب آن شرکت حمل و نقل (کریر و فورواردر) پس از احراز هویت، بلامانع بودن انجام تشریفات گمرکى توسط گیرنده کالا را به گمرك اعلام مى نماید.

تشریفات گمرکى: کلیه عملیاتى است که در اجراى مقررات گمرکى انجام مى شود.

تضمین: وجه نقد، ضمانتنامه بانکى و بیمه نامه معتبرى است که براى اجراى الزامات مندرج در مقررات گمرکى نزد گمرك سپرده مى شود.

تعهد: قبول الزام کتبى یا الکترونیکى که شخص را در برابر گمرك براى انجام یا عدم انجام عملى ملزم مى کند.

حقوق ورودى: حقوق گمرکى معادل چهار درصد % 4 ارزش گمرکى کالا به اضافه سود بازرگانى که توسط هیأت وزیران تعیین مى گردد به علاوه وجوهى که به موجب قانون، گمرك مسؤول وصول آن است و به واردات قطعى کالا تعلق مى گیرد ولى شامل هزینه هاى انجام خدمات نمى شود.

حمل یکسره: ورود کالا به اماکن گمرکى و خروج کالا از اماکن مذکور بدون تخلیه و تحویل در این اماکن با رعایت مقررات این قانون است.

روز اظهار: زمانى که اظهارنامه امضاء شده به ضمیمه اسناد مربوطه توسط اظهارکننده به صورت دستى یا رایانه اى به گمرك ارائه مى شود و شماره دفتر ثبت اظهارنامه به آن اختصاص مى یابد.

سازمان جهانى گمرك (شوراى همکارى گمرکى): سازمان بین المللى بین الدولى که براساس کنوانسیون مورخ 1329/9/24 هجرى شمسى مطابق با 15 دسامبر 1950 میلادى ایجاد گردیده است و کشور ایران در اسفند ماه سال 1337 هجرى شمسى به آن پیوسته است.

سامانه (سیستم) هماهنگ شده: توصیف و کدگذارى کالا براساس کنوانسیون بین المللى سامانه هماهنگ شده توصیف و نشانه گذارى (کدگذارى) کالا مورخ 14 ژوئن 1983 میلادى که به تصویب شوراى همکارى گمرکى رسیده و جمهورى اسلامى ایران براساس ماده واحده قانون الحاق دولت جمهورى اسلامى ایران به کنوانسیون 1373 هجرى شمسى، به آن پیوسته است. /6/ یاد شده مصوب 20

شرکت حمل و نقل بین المللى: شخص حقوقى که به موجب مقررات قانونى، مجاز به انجام عملیات حمل و نقل بین المللى است.

صاحب کالاى تجارى: شخصى است که نسخ اصلى اسناد خرید و حمل به نام او صادر شده (و در مورد کالاى خریدارى شده با تعهد سامانه بانکى، آن اسناد از طرف بانک مهر شده) و ترخیصیه نیز به نام او باشد یا اسناد مزبور به نام وى ظهرنویسى و صحت امضاء واگذارنده از طرف مقام صلاحیتدار گواهى شده باشد.

قلمرو گمرکى: آن قسمت از قلمرو کشور است که در آن قانون امور گمرکى اعمال مى شود.

کالاى تجارى: کالایى که به تشخیص گمرك ایران براى فروش صادر یا وارد مى گردد اعم از این که به همان شکل یا پس از انجام عملیات اعم از تولیدى، تفکیک و بسته بندى به فروش برسد.

کالاى داخلى: کالایى که در قلمرو گمرکى کشور تولید یا ساخته شده یا کالاى خارجى است که ورود قطعى شده است.

کالاى گمرك نشده: کالایى که تحت نظارت و کنترل گمرك است ولى تشریفات گمرکى آن به طور کامل انجام نشده است.

کالاى مجاز: کالایى که صدور یا ورود آن با رعایت ضوابط نیاز به کسب مجوز ندارد.

کالاى مجاز مشروط: کالایى که صدور یا ورود آن نیاز به کسب موافقت قبلى یک یا چند سازمان دولتى دارد.

کالاى ممنوع: کالایى که صدور یا ورود آن بنا به مصالح ملى یا شرع مقدس اسلام به موجب قانون ممنوع است.

کنترلهاى گمرکى: اقداماتى که توسط گمرك به منظور حصول اطمینان از رعایت مقررات گمرکى انجام مى شود.

مرجع تحویل گیرنده: شخص حقوقى که به موجب قانون یا قراردادهاى متکى به قانون مسؤولیت تحویل و نگهدارى کالاهاى مربوط به عموم اشخاص را که تشریفات گمرکى آن انجام نشده است در اماکن گمرکى برعهده دارد. این اصطلاح شامل سازمان جمع آورى و فروش اموال تملیکى نیست.

مقررات گمرکى: قوانین و مقررات اعم از آیین نامه هاى اجرائى، دستورالعملها و بخشنامه هایى که نظارت یا اجراى آن به گمرك واگذار گردیده است.

هزینه هاى انجام خدمات: وجوهى که در قبال انجام خدماتى از قبیل هزینه اشعه ایکس (ایکس رى)، مهر و موم، پلمب، باربرى، انباردارى در اماکن گمرکى، آزمایش و تعرفه بندى، مراقبت، بدرقه، توزین کالا و خدمات فوق العاده دریافت مى شود و شرایط، ضوابط و مصادیق آن متناسب با خدمات انجام شده تعیین مى گردد.